NHỮNG BỆNH GIAO MÙA THƯỜNG GẶP Ở TRẺ NHỎ

Giao mùa là thời điểm chuyển giao giữa các mùa trong năm. Khi thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh và ngược lại, sẽ tạo điều kiện để khởi phát nhiều bệnh lý ở trẻ gọi là bệnh giao mùa. Cùng tìm hiểu về cách phòng bệnh cho trẻ khi giao mùa qua bài viết dưới đây nhé!

1. Tại sao trẻ em dễ mắc bệnh khi giao mùa?

Nhiều bệnh truyền nhiễm có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn ở thời điểm giao mùa như cảm lạnh và cảm cúm,… đặc biệt là ở trẻ em. Vào thời tiết giao mùa một số loại vi-rút gây bệnh phát triển mạnh và lây lan tốt hơn trong thời tiết lạnh và hanh khô. Mặt khác, trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên sẽ là đối tượng tấn công chính của các loại vi khuẩn và vi-rút,…

Bên cạnh đó, vào thời điểm giao mùa, trẻ em thường được chơi ở trong nhà thay vì tham gia các hoạt động ngoài trời cả lúc đi học và khi ở nhà. Điều này tạo cơ hội cho vi khuẩn, vi-rút và các tác nhân lây nhiễm khác dễ lây lan hơn.

2. Các bệnh giao mùa thường gặp ở trẻ

Viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng là tình trạng cơ thể (hệ thống miễn dịch) phản ứng thái quá với một tác nhân (dị nguyên) trong môi trường. Quá trình này diễn ra chủ yếu ở mũi do các tác nhân mà mũi hít phải như bụi, lông động vật,…

Trẻ bị viêm mũi dị ứng thường có các biểu hiện như: ngứa mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi và hắt hơi thường xuyên,…

Cảm cúm

Thời điểm giao mùa là lúc trẻ nhỏ dễ bị nhiễm cảm cúm do hệ miễn dịch còn non yếu. Cảm cúm ở trẻ nhỏ có thể có các biểu hiện: trẻ bị sốt khi giao mùa, nghẹt mũi, ho, đau họng, hắt hơi, nhức mỏi toàn thân…

Để phòng tránh cảm cúm cho trẻ, cha mẹ có thể bảo vệ trẻ thông qua các cách:

• Giữ ấm cho trẻ khi trời chuyển lạnh, nhất là ở các vị trí quan trọng như ngực, cổ, đầu, bàn tay, bàn chân.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với nhiều người, nhất là những người có biểu hiện đang cúm.
• Cho trẻ uống nước ấm, tránh ăn những thức ăn lấy trực tiếp từ tủ lạnh, các đồ ăn lạnh như kem, đá…v..v..
• Tăng cường thêm dinh dưỡng và vitamin C, uống nhiều nước để tăng sức đề kháng.

Viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản là tình trạng sưng và tích tụ chất nhầy trong đường dẫn khí phổi thường xảy ra vào mùa thu đông chủ yếu ở trẻ em dưới 2 tuổi. Bệnh xảy ra do virus hợp bào hô hấp (VRS) lây lan từ người sang người khi tiếp xúc trực tiếp với dịch mũi và họng của người mang bệnh. Cha mẹ không nên chủ quan khi thấy trẻ có những dấu hiệu như ho, thở khò khè, thở nhanh, chảy nước mũi trong, trẻ bị sốt khi giao mùa. Khi trẻ có các dấu hiệu nặng như khó thở, ít bú, tím tái, có biến chứng thì cần đưa trẻ nhập viện để điều trị.

Nếu bị viêm tiểu phế quản bệnh thường tiến triển nặng hơn, dễ bị suy hô hấp, viêm tai giữa, hen suyễn hay kéo dài và hay tái phát.

Cách phòng tránh bệnh viêm tiểu phế quản cho trẻ:

• Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng trước khi chăm sóc trẻ, không ôm hôn trẻ.
• Nếu trẻ bị sổ mũi, nên thường xuyên hút và rửa mũi bằng nước muối sinh lý để ngăn chặn virus xâm nhập xuống khí phế quản.
• Không cho trẻ tiếp cận với những người đang bị sổ mũi hoặc dùng chung đồ cá nhân với trẻ khác.

Viêm đường hô hấp 

Khi thời tiết dần chuyển mùa, các loại virus dễ dàng xâm nhập vào cơ thể và tác động vào hệ thống đề kháng chưa hoàn chỉnh của trẻ, nhất là hệ hô hấp dẫn tới các chứng viêm phế quản, viêm phổi, viêm đường hô hấp ở trẻ.

Bệnh thường lây truyền qua đường miệng, nước bọt, tiếp xúc tay và các đồ dùng ăn uống. Trẻ có thể bị sốt cao đột ngột, đau đầu, lạnh toát, đau nhức toàn thân, đau họng, ho, mệt mỏi, khó thở, chán ăn, tiêu chảy nhẹ…

Do các tác nhân từ bên ngoài như môi trường, khí hậu, thời tiết, miễn dịch cộng đồng thấp hay các tác nhân xấu từ khói thuốc, ô nhiễm… Hơn nữa trẻ nhỏ có hệ miễn dịch và khả năng thích ứng với thời tiết kém nên khi giao mùa, nóng lạnh thất thường sẽ dễ ốm và mắc các bệnh chủ yếu ở đường hô hấp.

Cách để cha mẹ phòng tránh bệnh viêm đường hô hấp ở trẻ:

• Thường xuyên hướng dẫn trẻ rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng.
• Giữ ấm cơ thể, đeo khẩu trang cho trẻ khi ra đường, hạn chế đưa trẻ đến chỗ đông người cũng như không cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá.
• Bổ sung các chất dinh dưỡng, khoáng chất, vitamin cho trẻ.
• Hạn chế cho trẻ đi bơi ở những bể bơi công cộng đông người hoặc những khu vui chơi giải trí dưới nước.

Hen suyễn

Hen suyễn hay còn gọi là hen phế quản, là một bệnh lý viêm đường hô hấp mạn tính. Người bệnh bị hen suyễn thường có các biểu hiện như ho tăng lên khi về đêm, thời tiết lạnh hoặc khi vận động mạnh và đôi khi có tình trạng khó thở kèm theo.

Tiêu chảy

Tiêu chảy là tình trạng người bệnh đi cầu phân lỏng từ trên 3 lần trong 24 giờ. Bệnh có thể biểu hiện các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, thậm chí là ảnh hưởng đến tính mạng.

Nguyên nhân của bệnh tiêu chảy có thể là nhiễm trùng từ vi khuẩn, vi-rút, ngộ độc thực phẩm, bệnh lý từ hệ thống tiêu hoá, tác dụng phụ của thuốc, dị ứng thức ăn,…

Sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh do muỗi truyền, không chỉ diễn ra thời điểm giao mùa mà còn có thể xuất hiện quanh năm. Trẻ sẽ có biểu hiện sốt cao đột ngột và liên tục (39-40 độ C) trong vòng 2-4 ngày, thậm chí xuất hiện dấu xuất huyết dưới da, ở niêm mạc miệng, đi tiểu ra máu… Nếu cha mẹ nghi ngờ trẻ bị sốt xuất huyết cần đưa trẻ tới các cơ sở y tế khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng không mong muốn xảy ra.

Nếu có thể cha mẹ nên chủ động phòng tránh sốt xuất huyết cho trẻ thông qua các cách:

• Cho trẻ mặc quần áo dài tay, ngủ trong màn để hạn chế muỗi đốt.
• Không để trẻ sinh sống ở nơi thiếu ánh sáng, môi trường ẩm thấp để tránh nơi sinh sôi của muỗi.
• Che kín các lu, vại, chum, hồ, bể chứa nước để không tạo nơi cho muỗi đẻ. Hàng tuần nên vệ sinh, cọ rửa với bàn chải để trứng muỗi rơi ra.
• Vệ sinh nhà cửa và giữ cho môi trường sống ngăn nắp, sạch thoáng, không treo quần áo làm chỗ cho muỗi trú ngụ, loại bỏ các vật chứa nước đọng (gáo dừa, lon, đồ hộp rỗng, cốc chén, chai lọ vỡ, vỏ xe…). Thay mới nước bình hoa mỗi ngày.

Tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng do vi-rút gây ra, chủ yếu xuất hiện ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trẻ mắc tay chân miệng sẽ có các biểu hiện như sốt và nổi ban bọng nước ở tay, chân, miệng,…

Bệnh tay chân miệng có 2 biến chứng là biến chứng thần kinh và biến chứng tim mạch, hô hấp, trong đó biến chứng thần kinh thường gặp với biểu hiện sớm trẻ giật mình.

Đồng thời, bệnh có thể gây loét miệng, đau họng và khó nuốt ở trẻ.

Sởi

Sởi là một bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người qua giọt bắn khi nói chuyện hoặc hắt hơi. Người bị bệnh sởi có các dấu hiệu như sốt và phát ban ở sau tai sau đó lan ra mặt, xuống ngực bụng và toàn thân.

Viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi-rút gây ra lây truyền qua muỗi , gây nhiễm trùng nghiêm trọng hệ thần kinh trung ương. Bệnh biểu hiện với các triệu chứng như sốt cao, co giật, hôn mê, đau bụng, tiêu chảy, nôn giống như ngộ độc ăn uống,…

Quai bị

Quai bị là bệnh lý do vi-rút gây ra, chúng xâm nhập và tấn công vào tuyến nước bọt mang tai gây ra các biểu hiện như đau và sưng tuyến nước bọt, khó nhai và nói, sốt, mệt mỏi,… Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở trẻ em.

Sốt phát ban

Sốt: Trẻ có thể sốt nhẹ hoặc cao trên 38 độ C kèm theo các triệu chứng đau họng, ho, chảy nước mũi;

Phát ban: Thông thường, các nốt ban sẽ xuất hiện sau khi trẻ sốt cao, có màu hồng hoặc đỏ, theo từng cụm, li ti, có thể xuất hiện ở ngực, bụng, lưng hoặc khắp cơ thể. Đa số các vết ban này không gây ngứa và chỉ kéo dài trong vài ngày nếu trẻ được chăm sóc đúng cách;

Một số triệu chứng khác: Bên cạnh hai triệu chứng đặc trưng kể trên, trẻ bị sốt phát ban có thể có biểu hiện mệt mỏi, khó chịu, sổ mũi, nôn mửa, tiêu chảy, sưng mắt, chán ăn, bỏ bú, quấy khóc bất thường…

3. Lưu ý khi điều trị bệnh giao mùa cho trẻ

Khi trẻ có dấu hiệu nghi ngờ bị bệnh như ho, sốt, nôn ói và đi ngoài phân lỏng,… các bậc phụ huynh nên cho trẻ tới gặp bác sĩ để được khám và điều trị.

Ngoài ra, khi trẻ bị bệnh các bậc phụ huynh nên lưu ý những điểm sau để chăm sóc tốt cho trẻ:

• Nếu trẻ sốt: ba mẹ nên cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, uống nhiều nước và lau mát cho trẻ.
• Nếu trẻ ho: ba mẹ chỉ nên dùng các biện pháp giảm ho cho trẻ khi trẻ ho quá nhiều và liên tục ảnh hưởng đến sinh hoạt và giấc ngủ của trẻ. Để giảm ho, ba mẹ có thể vệ sinh mũi họng cho trẻ bằng nước muối sinh lý và cho trẻ dùng 1/2 muỗng cà phê mật ong trước khi ngủ 30 phút nếu trẻ trên 12 tháng tuổi.
• Nếu trẻ bị nôn ói và đi ngoài phân lỏng: ba mẹ không nên tự ý sử dụng các thuốc chống nôn, cầm tiêu chảy. Nên chú ý cho trẻ uống nhiều nước và ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa.

4. Cách phòng ngừa bệnh giao mùa cho trẻ

Chú ý chế độ ăn uống

Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, chất chống oxy hóa như rau củ quả, trứng và sữa.

Chú ý bổ sung kẽm vào chế độ ăn của trẻ bằng các thực phẩm như thịt đỏ, sò, các cây họ đậu,…

Cho trẻ uống đủ nước.

Hạn chế cho trẻ ăn các đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn như thịt hộp và đồ ăn vặt.

Chú ý chế độ sinh hoạt cho trẻ

Những điểm cần lưu ý về chế độ sinh hoạt giúp trẻ phòng ngừa bệnh giao mùa:

Giữ gìn vệ sinh thân thể: vấn đề vệ sinh không đúng cách có thể là nguyên nhân của nhiều bệnh lý truyền nhiễm, vì vậy ba mẹ nhớ hướng dẫn hoặc giúp trẻ vệ sinh đúng cách, rửa tay trước và sau khi đi vệ sinh hay trước khi ăn.

Chú ý khi tắm cho trẻ: cho trẻ tắm 2 lần/ 1 ngày vào những ngày nắng nóng và khi thời tiết lạnh nhớ kiểm tra nhiệt độ nước cho trẻ trước khi tắm, nếu trẻ gội đầu cần chú ý không để tóc trẻ ẩm ướt quá lâu.

Cho trẻ thường xuyên vận động: ba mẹ nên khuyến khích trẻ vận động thường xuyên để giúp tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch, nhất là khi tham gia các hoạt động ngoài trời.

Ngủ đủ giấc: trẻ em từ 6 – 12 tuổi cần ngủ từ 9 – 12 tiếng mỗi đêm và thanh thiếu niên từ 13 – 18 tuổi cần ngủ từ 8 – 10 tiếng mỗi đêm, điều này giúp trẻ có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh hơn và hỗ trợ tăng cường trí nhớ cho trẻ.

Tránh để trẻ tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng

Đối với những trẻ bị viêm mũi dị ứng, hen suyễn hoặc có cơ địa dị ứng ba mẹ nên chú ý tránh cho trẻ tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như phấn hoa, nấm mốc, mạt bụi và lông thú. Việc hạn chế tiếp xúc với các tác nhân này có thể giúp giảm thiểu đáng kể số lần trẻ bị dị ứng.

Tiêm phòng đầy đủ

Ba mẹ cần ghi nhớ lịch tiêm chủng để trẻ được tiêm phòng đầy đủ theo đúng lịch và đủ số mũi theo chương trình tiêm chủng mở rộng.